उत्तर-पश्चिम दिशेकडून वाहणाऱ्या बर्फाळ वाऱ्यांमुळे नवीन वर्षाच्या पहिल्याच दिवसापासून उत्तर भारतात थंडी वाढली. सध्या थंडीच्या कडाक्यापासून दिलासा मिळण्याची आशा नसल्याचे हवामान खात्याने मान्य केले आहे. आठवडाभरात दोन वेस्टर्न डिस्टर्बन्स सक्रिय झाल्यामुळे पश्चिम हिमालयीन राज्यांमध्ये बर्फवृष्टी होईल. हिमाचल प्रदेशात ७ जानेवारीपर्यंत पाऊस आणि हिमवृष्टीचा इशारा देण्यात आला आहे. पंजाबमध्येही १२ जिल्ह्यांमध्ये तीन दिवस पावसाचा इशारा देण्यात आला आहे. त्यामुळे आगामी काळात त्रास आणखी वाढणार आहे.
भारतातील अनेक भागांमध्ये तीव्र थंडीची लाट असल्याने, उत्तर भारतात नवीन हिमवृष्टी आणि आणखी पावसाची शक्यता आहे. डिसेंबरमध्ये अतिवृष्टी झाल्यानंतर जानेवारीमध्ये भारतात सरासरीपेक्षा जास्त पाऊस पडेल, असा अंदाज हवामान खात्याने वर्तवला आहे. ते म्हणाले की, थंडीच्या लाटेच्या दिवसांची संख्या देखील सामान्यपेक्षा जास्त असणे अपेक्षित आहे.
हवामान का बदलले?
2001 नंतरचे डिसेंबर 2024 सर्वात ओले डिसेंबरसह संपले तेव्हा हे घडले. पंजाब, हरियाणा, दिल्ली, हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड आणि जम्मू आणि काश्मीरमध्ये सतत पाऊस पडत असल्याने देशभरात पाऊस दीर्घ कालावधीच्या सरासरीपेक्षा (LPA) 73 टक्के जास्त होता. नेहमीच्या चार ते पाचच्या तुलनेत या महिन्यात एकूण सात वेस्टर्न डिस्टर्बन्सचा उत्तर भारतावर परिणाम झाला.
ही अतिउष्णकटिबंधीय वादळे भारतातील बहुतेक हिवाळ्यातील पावसासाठी जबाबदार आहेत आणि त्यांच्या कमी क्रियाकलापांमुळे गेल्या वर्षी डिसेंबरमध्ये बर्फवृष्टी झाली नाही. तथापि, यावेळी 7 ते 10 डिसेंबर, 21 ते 23 डिसेंबर आणि 26 ते 30 डिसेंबर या कालावधीत किमान तीन वादळे तीव्र होती आणि त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर पाऊस झाला तसेच हंगामातील पहिला हिमवर्षाव झाला.
जानेवारीत हवामान कसे असेल?
आयएमडीचे प्रमुख डॉ. एम. महापात्रा यांनी बुधवारी सांगितले की, “जानेवारीच्या पहिल्या आठवड्यात किमान दोन सलग वेस्टर्न डिस्टर्बन्सचा परिणाम उत्तर भारतावर होणार आहे. पहिला गडबड तीव्र असणे अपेक्षित आहे आणि पर्वतांमध्ये जोरदार बर्फवृष्टी होण्याची शक्यता आहे, तर दुसरा त्रास किंचित कमकुवत असू शकतो. 5 ते 7 जानेवारी दरम्यान मैदानी भागात पावसाचा जोर वाढण्याची शक्यता आहे.
पुढील दोन दिवसांचा इशारा
पुढील दोन दिवस उत्तर-पश्चिम आणि मध्य भारतातील काही भागात दाट धुके आणि थंडी कायम राहण्याची शक्यता असल्याचे हवामान खात्याने म्हटले आहे. त्यानंतर परिस्थिती सुधारण्याची शक्यता आहे. 4 जानेवारीच्या रात्रीपासून नवीन वेस्टर्न डिस्टर्बन्स सक्रिय झाल्यामुळे उत्तर-पश्चिम भारताच्या हवामानात बदल होण्याचा अंदाज आहे. 2 ते 3 जानेवारीपर्यंत पश्चिम हिमालयीन भागात हलका पाऊस आणि हिमवर्षाव होऊ शकतो, तर 4 आणि 5 जानेवारीला पाऊस आणि हिमवर्षाव आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. 10 ते 16 जानेवारी दरम्यान किमान तापमानात आणखी घसरण होण्याची शक्यता असून, या काळात आणखी थंड लाटा येण्याची शक्यता आहे.
कुठे बर्फ पडेल?
जम्मू-काश्मीर तसेच लडाखच्या अनेक भागात डिसेंबरपासून उत्तर भारतात थंडी आणि जोरदार बर्फवृष्टी होत आहे. उत्तर-पश्चिम भारतातील पारा ४ अंश सेल्सिअस ते ९ अंश सेल्सिअस दरम्यान राहील. केवळ उत्तर भारतच नाही तर दक्षिणेकडील द्वीपकल्पही सततच्या पावसाच्या तडाख्यात आहे. मासिक पाऊस आश्चर्यकारक होता. सक्रिय ईशान्य मॉन्सून, तसेच कमी दाबाची प्रणाली आणि चक्रीवादळ ‘फंगल’ यामुळे सरासरीपेक्षा 185 टक्के जास्त पाऊस झाला. तामिळनाडू आणि केरळमध्ये सर्वाधिक अतिवृष्टीची नोंद झाली आहे. तथापि, IMD ने म्हटले आहे की जानेवारी ते मार्च (संपूर्ण हंगामासाठी) एकूण पाऊस सामान्यपेक्षा कमी असण्याची शक्यता आहे, जरी काही भागांमध्ये अजूनही सामान्य पाऊस पडू शकतो.
